DUVAR
(1961 - 1989)
Batı “Duvar” diyordu, Doğu’ya göre ise bu bir “antifaşist koruma duvarıydı.” Batı’dan gelecek bir tehlikeyi ima ediyordu bu ifade. Ama asıl amaç DDR’in kalifiye işgücünü kaybetmesine yol açan kaçışı durdurmak istemesiydi.
DDR 1952 yılında Berlin dışındaki sınırlarını kapatmıştı. Ama Berlin’in Doğu ve Batı’sı arasında hala 84 geçiş noktası vardı ve her gün 250bin Berlinli işlerine gitmek için bu sınır kapılarından geçiyor, sınırın iki yanından arkadaşlar, akrabalar birbirlerini ziyaret edebiliyorlardı. Ta ki 1961 yılının 13 Ağustos sabahına kadar. O gece son metroyla doğudan batıya dönenler Friedrichstrasse istasyonunda iki sektör arasındaki seferlerin durdurulduğu anonsuyla irkilecekler, Berlin civarındaki kasabalar gece Sovyet panzerlerinin gürültüsüyle uyanacak, binlerce Doğu Berlinli durumu anlayıp, son şansları olduğunu düşünerek geçiş noktalarına koşacak ve sabah 7’de binlerce kızıl ordu askeri sınır noktalarını tutacaktı. O gün DDR ilk olarak şehrin ortasından dikenli telleri çekmeye başlayacak, Batı Berlinlilerin protestoları giderek şiddetlenecek, Kennedy “savaştan iyidir” diyerek ses çıkarmayacak ve 18 Ağustos’ta şehri ikiye bölen sınır çizgisi ortaya çıkacak, beton bloklar yükselmeye başlayacak ve sonunda şehri kuşatan duvarın uzunluğu 155 kilometreyi bulacaktı. Yüksekliği üç buçuk - dört metre arasındaydı ve Berlin şehir merkezindeki 97 cadde ve sokak duvar yoluyla bölünmüştü.
Berlin Duvarı paralel iki duvardan oluşmuştu. DDR tarafında uzanan duvar, batı tarafındaki ikinci duvar ve arada nöbetçiler, gözetleme kuleleri, alarm sistemleri ve köpekler tarafından korunan bölge. 1961-1989 yılları arasında en az 140 DDR vatandaşı Berlin duvarını aşmaya çalışırken vurularak, düşerek, boğularak ya da intihar ederek ölmüştür.
CONRAD
SCHUMANN
19 yaşındaki sınır muhafızı Conrad Schumann 15 Ağustos 1961 günü iki gündür yorgun ve uykusuzdu. Iki arkadaşı ile bir köşede sigara içiyor ve şehrin ortasında bir anda yükseliveren dikenli tellere bakıyordu. O sirada sınırın öbür tarafında yine genç bir foto muhabirinin gözü bu üçlüye takılmış ve neredeyse içgüdüsel bir hareketle tele-objektifini ayarlamıştı. Muhabirin adı Peter Leibing'ti ve o da tıipkı Conrad gibi 19 yaşındaydı. Peter az sonra deklanşöre basacak ve çektiği kare Soğuk Savaş yıllarının sembol fotoğraflarından biri olacaktı. Conrad bir anda dikenli tellerin üstünden batıya atlamıştı. Peter bu fotoğraf sayesinde zengin olamadı, çünkü hakları bir ajansa aitti. Conrad ise hiçbir zaman huzur bulamadı, çünkü her şeyini geride bırakmış, ikiyüz nüfuslu bir köyde çoban olarak yaşayan ailesini ve köyünü bir ilgi odağı haline getirmiş ve küstürmüştü. Duvar yıkıldıktan sonra dahi köydeki suskunluk ve gerilimli ilişkisi devam edecek, takip edildiği duygusundan kurtulamayacak ve 1998 yılında intihar edecekti. Daha sonra nasıl olup da atlamaya karar verdiğini soran gazetecilere “küçük bir kız çocuğu nedeniyle” diye cevap verecekti. Batı Berlin’de yaşayan bir kız çocuğu Doğu’ya ninesini ziyarete gelmiş ancak sınırın kapatılınca orada kalmış ve kendisini almak için bekleyen anne ve babasına rağmen sınırdan geçmesine izin verilmemişti.
Duvar/Kreuzberg iliskisi icin güzel bir foto albüm:
https://www.zeit.de/wissen/geschichte/2011-08/fs-barbara-klemm
David Bowie
Berlin
ve Duvar
David Bowie ve Berlin: 1976 belki 1977 yılı. Berlin. David Bowie metroda oturmuş, gazetesini okumaktadır. Birden karşısında oturan iki kızın hafif hafif “Ground Control to Major Tom” diye mırıldandıklarını duyar. Gazetesini indirir, kızlara göz kırpar ve tekrar okumaya devam eder. Bir star olan David Bowie için böyle sessiz ve sıradan bir iletişim ancak Berlin’de mümkündür. Loş Angeles yılları, uyuşturucu Bowie’yi hem bedensel hem de ruhsal olarak yormuş ve yaratıcılığı çıkmaza girmiştir. Berlin pırıl pırıl pırıldamayan ama alt kültürlerin yeşerdiği, pop curcunasından uzak, duvarın gölgesinde bir başkent olamayan bir kenttir. David Bowie’yi Berlin’e getiren uyuşturucudan kurtulmak ve huzur arayışı kadar, Weimar Cumhuriyeti sanatçılarına; Brecht ve Brücke ressamlarına duyduğu hayranlıktır. Ve Bowie Berlin’e gelir. Önce Tangerine Dream elemanı Edgar Froese’nin yanında oturur ve bir süre sonra Schöneberg’te bir daireye taşınır. Tıpkı 2013 yılında Berlin’i andığı şarkısındaki gibi gece kulüplerine, kafelere gider, Iggy Pop’la takılır, Nick Cave’i seyreder ve kentin kasvetli ve gösterişsiz atmosferi de bunlarla birleşince, Kreuzberg’teki efsanevi Hansa Stüdyolarında “Berlin Üçlemesi” anacağımız, müzik tarihine geçen üç muhteşem albüm yapar: „Heroes“, „Low“ ve „Lodger“
Heroes albümü ile aynı adı taşıyan şarkısı şüphesiz Bowie’nin bu döneminin en “Berlinli” parçası olacaktır. Şarkı Sınır muhafızları üstlerinde makineli tüfeklerle beklerlerken, Berlin Duvarının önünde öpüşen iki aşığı anlatır. Bu parça sadece Bowie’nin Berlin izlenimlerinin (gerçekten stüdyodan çıktığı bir akşam Kreuzberg’te duvarın önünde öpüşen çifti görmüştür) değil aynı zamanda 1920’lerin ekspresyonizminim izlerini taşır. (bkz. Otto Müller’in “Bahçe Duvarları Arasındaki Aşıklar”)
Bowie’nin Berlin’le ikinci önemli karşılaşması ise 1987 Haziranında olur. Bowie Batı Berlin’de Genesis, New Model Army ve Eurythmics ile birlikte Brandenburg kapısından, yani duvardan birkaç yüz metre ötede 76 metre genişlikteki bir sahnede gerçekleşecek, üç günlük bir festival için Batı Berlin’dedir. Konserden bir gün önce Doğu Berlin’e giden ve ertesi gün “Orada bir sürü gençle konuştum, güzel bir hava var,” der ve akşam sahneye çıktığında Almanca olarak duvarın öteki tarafına selam gönderir. Bu esnada DDR tarafında gençler uzaktan da olsa Bowie’yi dinlemek için toplanmışlardır, ancak bir süre sonra “duvarın yıkılmasını” talep eden sesler giderek yükselir. DDR “halk polisinin” buna cevabı ise çok sert olur. Gençler coplanırlar, hastanelik edilirler, gözaltına alınırlar. Konser DDR tarafında o güne kadar (1953 isyanı dışında) pek rastlanmayan bir protestoya ve polis şiddettine dönüşür, bu konserden iki yıl sonra duvar aynı sloganlarla yıkılacaktır.
Heroes Bowie’nin Almanca seslendirdiği tek şarkıdır. (Film: Christiane F.)
Duvardan Doğuya Geçiş
Beş Haftalık Lenne Dreieck İşgali hakkında İngilizce bir film. Kısa bir tanıtım ve duvardan geçiş:
Interessanter Titel
Son gün: Görüntüler daha hoş /Almanca ama bi bakın :-)